De observatieruimte: Over het gedrag van chimpansees

Chimpansees maken vaak en veel geluid. Ze krijsen, loeien of maken hijgende keelgeluiden.

Of ze geluid maken hangt voornamelijk af van hun staat van opwinding. Zijn ze band, dan krijsen ze, krijgen ze lekker eten dan loeien ze en rennen ze enthousiast op een ander af en maken dan hijgende keelgeluiden. Het lijkt erop of ze het maken van geluiden niet erg onder controle hebben. Het overkomt ze gewoon, net als bij ons een gezichtsuitdrukking. Zelfs de beste pokerspeler heeft moeite zijn gezicht in bedwang te houden en voor acteurs valt het niet mee om bewust een gezichtsuitdrukking op hun gezicht te toveren zonder zich in hun rol in te leven.

Gezichtsuitdrukkingen zeggen dan wel veel over hoe we ons voelen, een ander vertellen wat we willen is moeilijk. Bij chimpansees geldt dat waarschijnlijk niet alleen voor hun gezichtsuitdrukkingen maar ook voor het maken van geluiden. Wat nu als ze een andere chimp toch iets duidelijk willen maken?

Als je stem moeilijk te sturen is valt het niet mee een ander wat te vertellen. Gelukkig hebben de chimpansees hun handen nog. Willen ze wat van een ander hebben dan steken ze een hand uit. Willen ze het goedmaken met een ander na een ruzie dan houden ze hem een hand voor zodat ze er een kusje op kunnen krijgen. Steken ze beide handen uit dan nodigen ze de ander uit om zich te laten troosten. En krabbelen op je rug betekent dat het wel lekker zou zijn daar gevlooid te worden!

Wil je wat eten van een ander hebben dan raak je het eerst even alleen maar aan. Reageert de ander niet dan kun je het rustig pakken. Door een ander lekker te vlooien of te aaien laat je zien hoe lief je wel voor hem bent.

Maar wat doe je nu als de ander niet kijkt? Zand gooien of in je handen klappen helpt dan wel om de aandacht te trekken. Althans ... meestal. Als Moniek Jelle gaat groeten is ze meestal nogal opgewonden. Jelle is zacht gezegd niet altijd even vriendelijk tegen haar. Het is dus voor Moniek altijd maar weer de vraag hoe Jelle zal reageren op haar begroeting, wordt het een trap of een kus? Reageert Jelle op Moniek’s begroeting met een kus, dan slaat ze enthousiast op zijn hoofd. Een onbezonnen daad?