Mangroven

Slechts weinigen beseffen het unieke karakter van de plantencollectie in onze mangrovenhal. Nergens buiten de echte tropische vloedbossen groeien zoveel mangrovesoorten.

Slechts weinigen beseffen het unieke karakter van de plantencollectie in onze mangrovenhal. Nergens buiten de echte tropische vloedbossen groeien zoveel mangrovesoorten. Maar liefst 20 verschillende soorten bomen, struiken en enkele kruiden. “Is dat nou zo veel?”, zult u vragen. Wel voor een mangrove is dat heel veel. De meeste bossen in het wild tellen minder dan 10 soorten. Dat komt omdat het milieu zo extreem is: het zilte water, de eb en vloed, de zuurstofarme modder, de hitte, de zeewind, enz. Slechts weinig planten overleven dat.

Die paar soorten die hier niet het loodje leggen, hebben speciale aanpassingen. Sommige bomen hebben bijvoorbeeld een soort snorkeltjes (pneumatoforen). Dat zijn puntige uitsteeksels van de wortels die tot boven de modder reiken en die in staat zijn om lucht op te nemen. Zo komen de wortels toch aan wat zuurstof. De omgeving van zo’n boom ziet er uit als een soort spijkerbed. Maar deze ‘spijkers’ breken wel makkelijk af! Een andere methode om in die zuurstofarme modder te overleven, is het op en neer laten groeien van de wortels. Bij bomen die dit doen, vormen de wortels op regelmatige afstanden een soort bobbel die zo hoog wordt dat hij ook boven de modder uitsteekt en daar kan dan bij eb weer lucht worden opgenomen. Deze wortels heten kniewortels. Men dacht vroeger dat deze wortels verticaal golvend door de modder groeiden en de bogen die boven de bodem uitkwamen, heetten dan knieën. In de mangrovenhal kunt u zien dat dit beeld niet helemaal klopt.

Maar de meeste mensen denken bij mangroven toch aan bomen met steltwortels. Dat wil niet zeggen dat de bomen op stelten staan maar dat er hogerop aan de stam telkens wortels ontspringen die met een wijde boog omlaag groeien tot in de slik en zich onderweg daarheen ook nog vertakken. Zo krijgt de stam naar alle kanten een steuntje en omdat die steunbogen ook nog speciale ademhalingsopeningen hebben, kunnen deze bomen ook weer prima overleven onder vrij zuurstofarme omstandigheden.

Jammer dat deze interessante biotoop waar zo ontzettend veel vissoorten, vogels en ongewervelde dieren afhankelijk van zijn, thans zo snel verdwijnt doordat wij van het hout bijv. tandenstokers maken! Of omdat er kweekvijvers in worden aangelegd voor garnalen.

Het WNF en de dierentuinen die in juni extra aandacht vragen voor de wetlands willen zich ook inzetten voor het behoud van deze unieke vloedbossen.

Geschreven door: J. Wensing