Veilig ratelen

U kent ze natuurlijk wel, de ratelslangen in de Desert. Achter de dikke ruit liggen ze er wat stilletjes bij. De afgestroopte huid in het verblijf vertelt dat ze gezond zijn en groeien, maar hoe gevaarlijk zijn ze nou eigenlijk? Rode diamantratelslangen, zo heten ze officieel, leven in het hete westen van de Verenigde Staten en kunnen wel degelijk mensen doden. Dat dit niet vaak gebeurt, komt waarschijnlijk doordat ze vooral pas in de koelere uurtjes, dus ’s nachts, op jacht gaan en ook doordat het geen echte agressieve slangensoort is die makkelijk in de aanval gaat. Maar daar heb je als verzorger geen boodschap aan. Je moet zonder een enkel risico kunnen werken. Daarom is het verblijf dan ook zo veilig mogelijk gemaakt voor verzorger en bezoeker.

U heeft zich misschien wel eens afgevraagd hoe het verblijf wordt schoongemaakt. Gaat er dan een verzorger het hok in? En hoe komt hij er eigenlijk in? Wel, de rotsen zijn niet allemaal even solide. Sommige delen kunnen bewegen: het zijn eigenlijk gemaskeerde deuren. Naast het ‘show-verblijf’ is een ruimte in de rots die voor de verzorgers een soort werkkamer is. Er bevindt zich onder andere een serie eenvoudige terraria die allemaal met elkaar verbonden kunnen worden via tussenschuiven, er is vangapparatuur aanwezig en ook een telefoon. Hier mogen alleen de vaste verzorgers, de bioloog en de dierenarts komen.

Wanneer er bij de slangen schoongemaakt moet worden, wordt er allereerst iemand van de staf geïnformeerd die stand-by moet zijn voor noodgevallen. Dan gaat een tweetal verzorgers dat daar speciale toestemming voor heeft, de slangen uit hun verblijf halen. Dat gebeurt op een biologische wijze en wel door ze in de terraria te lokken met voedsel. Er wordt een klein gat naast de deur van het verblijf geopend, waardoor de slangen door de rotswand naar binnen kunnen kruipen (althans uit hun verblijf, naar de ‘werkkamer’). Ze komen dan terecht in terrarium 1 en via de tussenschuif kunnen ze door naar terrarium 2, enzovoort. De bedoeling is dat alle vier de slangen in een eigen hok komen zodat ze individueel gevoerd kunnen worden. Dat voorkomt dat twee slangen aan dezelfde (dode) rat beginnen. Eén van de verzorgers kan zonodig de slangen wat helpen op te schieten met kruipen door ze met een ‘slangenhaak’ op te nemen en wat verderop te leggen of in de juiste richting te laten kruipen. De tweede verzorger is er voortdurend bij om op te letten en te assisteren indien nodig.

Dat werken met de slangenhaak gebeurt altijd vanuit een veilige plaats. De deur naar het slangenverblijf bestaat uit een onder- en een bovendeur. Voor inspectie of een handeling wordt altijd eerst de bovendeur geopend zodat er nog een barrière van ongeveer een meter hoog tussen mens en slang blijft. Zo kan dus veilig met de slangenhaak, een stompe haak op een lange steel, gemanipuleerd worden. In de terraria moeten slangen soms ook bewogen worden om ze bijvoorbeeld van hok 2 naar hok 3 te krijgen en dan komt bovengenoemd apparaat ook weer van pas. Maar dan moet je er wel goed bij kunnen. Het terrarium moet dus een stukje open en een ratelslang van een meter kan bliksemsnel en ver uithalen! Hetzelfde gevaar dreigt wanneer er voer aan de slangen wordt gegeven (dus nadat alle dieren over de verschillende hokjes zijn verdeeld). Dan moet het hok ook even open en sommige slangen zijn in zo’n situatie zeer gemotiveerd om toe te slaan.

Zoals de terraria aanvankelijk waren ontworpen, leverden ze weinig risico zolang de openingsspleet maar zo nauw mogelijk werd gehouden, maar het werken was zo wel een beetje onhandig en er moest in elk geval altijd een assistent bij aanwezig zijn. De verzorgers hebben echter een verbeterde versie van de terraria ontworpen die zowel een veel beter zicht op de dieren geeft, een betere verlichting en verwarming heeft alsook een nog veiliger werksituatie. De technische dienst van het park heeft er een uiterst praktische en zelfs demontabele uitvoering van gemaakt. De slangenhaak (of ander werktuig) kan nu via een spleet in een dubbele laag flexibele kunststof naar binnen worden geschoven waarbij er geen restopening is. Na gebruik wordt het kunststof afgesloten met een deksel waar weer een slotje op zit. Knappe slang die nu nog voor problemen zorgt, als dat al ooit het geval zou zijn geweest.

Overigens blijven alle veiligheidsprotocollen van kracht. Zo wordt er regelmatig geoefend met de moderne vacuümspalk om een gebeten lichaamsdeel te immobiliseren en wordt er soms een alarmsituatie geoefend waarbij het crisisteam van het park, de receptie en de hulpverlening worden betrokken. De grootste veiligheid bij het werken met deze gifslangen, door de verzorgers ‘ratelen’ genoemd, zit echter in de kennis en zorgvuldigheid van de verzorgers zelf. Als u bij uw wandeling door de Desert in het slangenverblijf een bordje aantreft met de mededeling dat de slangen tijdelijk niet zichtbaar zijn in verband met werkzaamheden of voedering, dan weet u nu waar ze zijn en wat er allemaal in die rots gebeurt.