Veranderlijk als een blad in de …

Als je een plant op naam wilt brengen, kun je een flora raadplegen. Daarin staat doorgaans een determinatietabel waarmee je de naam van je plant kunt bepalen. Aan de hand van een serie kenmerken (waarbij je steeds ja of nee moet zeggen) kom je vanzelf op een naam en daarna kun je het bijbehorend plaatje opzoeken en zien of het allemaal klopt. Simpel nietwaar?

Bij zo’n vraag verwacht je natuurlijk dat daarna het tegendeel zal worden  aangetoond en daarom zal ik dan ook één van de complicerende factoren noemen. Bij sommige planten is de vorm helemaal niet zo constant en kan bijvoorbeeld de bladvorm van een plant sterk veranderen als de plant in een andere omgeving wordt geplaatst. In de Bush hebben we verschillende planten die nogal avontuurlijk zijn uitgevallen wat hun bladeren betreft. Vaak is het zo dat naarmate de plant meer het licht in groeit de bladeren groter worden, maar ook steeds grilliger. Er komen gaten in of het lijkt of er grote happen uit de rand zijn genomen terwijl er echt niemand aan heeft gezeten. De luxe van wat meer licht gebruiken die planten blijkbaar om het blad op artistieke wijze te verkleinen. Men denkt dat dit gebeurt om eventuele bladeters de indruk te geven dat er al happen uit het blad genomen zijn. En omdat bladeren daarop meestal reageren met het maken van onsmakelijke of zelfs giftige stoffen, zullen bladeters deze bladeren waarschijnlijk mijden. Bij dit artikeltje mag altijd maar één plaatje, maar we hadden hier tientallen voorbeelden kunnen laten zien. Die moet u nu dus maar zelf opzoeken.

Het plaatje is van een plant die op een andere manier van blad verandert. Het is een bomenliefhebber, een Philodendron. Wanneer deze soort in de huiskamer wordt gekweekt, heeft hij betrekkelijk saaie, kleine bladeren waarmee hij het barre huisklimaat soms net kan overleven. Geen aanrader dus. Maar in een warm regenwoud gaat hij steeds grotere bladeren maken. Na enkele jaren (!) kunnen ze wel een meter lang worden en het oppervlak wordt steeds fraaier. De bovenkant krijgt een heel dun laagje haartjes, waardoor er een zilverglans ontstaat over de steeds donkerder wordende ondergrond terwijl de nerven steeds witter worden. Zoals gezegd is een Philodendron een bomenliefhebber  (letterlijk vertaald). Bijna alle 1000 soorten klimmen graag in bomen en hullen de stam daarbij in een fraai pakket bladeren. Bij deze Philodendron melanochrysum (uit Columbia) ziet dat er indrukwekkend uit. Dieren zullen er niet veel van eten want het blad bevat schadelijke stoffen.  En dan is het alleen maar goed als je je als blad duidelijk onderscheidt van alle andere soorten, zodat een dierlijke proever die fout niet nog eens maakt!