Bamboe

Vroeger heb ik ooit eens geleerd dat je de planten kon verdelen in houtige en niet-houtige. Die laatste groep werd dan gevormd door de kruiden, waaronder ook de grassen werden gerekend. Bij bamboe loopt deze indeling in het honderd, want ze behoren tot de grassen en iedereen die wel eens een bamboestok in handen heeft gehad, weet dat dat stevig houtig materiaal is. Bamboe is het enige gras waar je in kunt klimmen, alhoewel dat niet voor alle soorten bamboe opgaat.

Er is veel variatie in de groep. Er zijn zo’n 9.000 soorten en dat is veel (maar vergeleken met bijvoorbeeld de 18.000 soorten orchideeën ook weer niet zó veel). Er zijn laag blijvende soorten die je makkelijker als gras herkent en die hele ‘gazons’ kunnen vormen en er zijn soorten bij die 40 meter hoog worden!

Omdat bamboesprietjes nooit alleen staan maar altijd pollen of hele matten vormen die altijd maar verder uitbreiden, zijn ze heel geschikt om te oogsten. De stengels of het hout hebben dus in het hele verspreidingsgebied toepassingen gevonden door de mens. Het is brandstof, bouwmateriaal, voedsel (de jonge scheuten), constructiemateriaal voor instrumenten en gereedschap, vloerbedekking (parket), waterleidingen, afrasteringen en noem maar op.

Daarnaast wordt natuurlijk meer en meer de sierwaarde in tuinen van belang. Een bosje bamboe roept al gauw een exotische sfeer op en de keus van winterharde bamboes wordt telkens groter. Velen zijn verrast dat zelfs grote bamboes in Nederland kunnen overleven, maar dat is eigenlijk niet zo gek. De plantengroep is oeroud en komt vanouds op alle continenten voor (uitgezonderd Australië en natuurlijk Antarctica). Dus ook Europa!

Maar in de IJstijden zijn ze hier verdwenen. Zo winterhard zijn ze nu ook weer niet. Maar langzaam zijn enkele soorten spontaan uit hun ‘refugia’, de overlevingsgebieden tijdens de IJstijden, weer terug aan het komen richting Europa. Dat heeft verder niets te maken met het aanbod in de tuincentra en bij gespecialiseerde kwekers. Daar staan veelal soorten uit China en Japan en soms zelfs Chili die onze winters overleven en speciale eigenschappen hebben.

Maar decoratief zijn ze eigenlijk allemaal wel. Ook in dierentuinen worden ze veel toegepast omdat ze ook ’s winters groen zijn, maar het gevaar is daarbij dat ze overal maar worden aangebracht zonder relatie met het leefgebied van de betreffende dieren.  In Burgers’ is bij de aanleg van de Rimba ook veel bamboe ingeplant en daar in dat Zuidoost Aziatisch gebied hoort bamboe wel degelijk thuis. Het is nu nog wat ijl maar over enkele jaren is dit type gras daar een dominante plant. Er is wel een risico. Als ze gaan bloeien, sterven ze daarna massaal af omdat de bloei van alle planten van dezelfde soort tegelijkertijd plaatsvindt. Dat kan na enkele tientallen jaren zijn maar ook pas over een eeuw of langer. Wetenschappers weten daar nog steeds het fijne niet van en dat maakt deze grassen nog interessanter.