Prijswinnaar Maggie Muurmans Future For Nature Award

Maggie Muurmans, geboren in Indonesië maar opgegroeid in Nederland, is na haar werk aan zeeschildpadden in Costa Rica en Nicaragua teruggekeerd naar Indonesië waar zij zich heeft ingezet voor de realisatie van managementplannen en zeeschildpadprojecten in drie natuurreservaten op Pulau Banyak. Pulau Banyak is een afgelegen groep eilanden voor de zuidwestkust van Atjeh in het noorden van Sumatra. Het is een zogenaamde ‘conservation hotspot’: een gebied met een groot aantal zeldzame en beschermde soorten planten en dieren, zowel op land als in zee.

Armoede en milieuproblemen

Op de eilanden leven zo’n 7000 mensen in zeven onderontwikkelde dorpjes. Ze zijn zwaar afhankelijk van wat de omringende natuur hen biedt aan voedsel of aan verkoopbare waren.

Om de armoede te bestrijden is echter een meer verantwoord gebruik van de natuur van het grootste belang, want er zijn grote milieuproblemen ontstaan door de destructieve vismethoden, illegale visserij met trawlers en koraalwinning. Daarbij komt ook nog eens dat de recente tsunami sommige mangrovebossen en kokospalmaanplanten zwaar beschadigd heeft.

Zeeschildpadden als hulpbron

Op de eilanden is echter een particuliere stichting opgericht, de Pulau Banyak Stichting, die zowel het milieuprobleem aan wil pakken als de dorpelingen wil helpen. Dit doet de stichting via de zeeschildpadden! Deze dieren zijn erg populair en kunnen een enorme impuls geven aan de ontwikkeling van het gebied via ecotoerisme en het instellen van beschermde gebieden. De dorpelingen helpen bij de bescherming en het volgen van de bedreigde soepschildpadden, karetschildpadden en lederschildpadden die hier op één van de eilandjes hun eieren leggen.

Geen wonder dat het lokale bestuur de stichting volop steunt en het recht heeft verleend om een controlepost te bouwen en dagelijks op de stranden te patrouilleren om eierverzamelaars te betrappen en informatie te verzamelen over de bewegingen binnen deze onbekende schildpadpopulaties. Momenteel is dit project het enige op Sumatra dat zich op zeeschildpadden richt en één van de zeer weinige in heel Indonesië.

Belangrijke gevolgen

De gemeenschappen profiteren van het duurzaam ecotoerisme en van het schildpadbeschermingsproject doordat het werk oplevert en allerlei activiteiten stimuleert ten behoeve van de toeristen. Bovendien werkt de Pulau Banyak Stichting aan verbetering van de infrastructuur en lessen over milieu op de dorpsscholen.

Overigens werden er al eerder projecten zoals ontwikkeling van ecotoerisme op de eilanden uitgevoerd om de bevolking te helpen. In de eerste drie jaar (’97-’99) dat er plaatselijk aan natuurbescherming werd gedaan, steeg het toerisme van een handvol tot zo’n 1000 bezoekers per jaar. Dit succes leidde bij de bevolking tot een positieve verandering in de houding tegenover de profijtelijke effecten van de natuurbescherming.

De huidige activiteiten hebben echter geleid tot een toenemende belangstelling van buitenlandse toeristen en ook Indonesiërs zelf om het zeeschildpadproject ter plekke te bezoeken en te genieten van de natuurlijke rijkdommen van Pulau Banyak. Boswandeltochten, snorkelen, zwemmen en boottochten horen tot de mogelijkheden. Maar als het ecotoerisme duurzaam wil zijn, moet het de plaatselijke tradities en natuurlijke rijkdommen respecteren en bijdragen aan projecten die de dorpsbevolking ten goede komen.

Bouwen aan een blijvende, goede reputatie

De Pulau Banyak Stichting heeft zich al vele jaren bewezen als een organisatie die geaccepteerd is en vertrouwd wordt door de dorpsbewoners en wordt gesteund door tal van gerespecteerde politieke leiders in Atjeh. Al in 1994 hebben de inspanningen van de grondleggers geresulteerd in het instellen van de beschermde status van de eilandengroep en in 1995 werd een toen nog geldend contract tussen de lokale overheid en de eierverzamelaars beëindigd. Met het oprichten van de stichting in 1997 werden de zeeschildpadpopulaties van Pulau Bangkaru in de gaten gehouden en beschermd. In februari 1997 verklaarde de Minister van Bosbouw heel Pulau Banyak tot beschermd gebied voor op de natuur gericht ecotoerisme. Tegelijkertijd werd een kapvergunning ingetrokken.

Veel schade door burgeroorlog

Van 2000 tot 2006 is de stichting niet actief geweest vanwege de burgeroorlog. Helaas is in die periode de eierhandel weer teruggekeerd en zijn er meldingen geweest van zeeschildpadden, zeekoeien en koraalvissen die verkocht werden voor de export. Stroperij en het vissen met dynamiet en giftig cyanide dreigden de basis van de locale economie te vernietigen. In 2006 begon men plannen te maken voor een herstart en toen de stichting in 2007 weer opnieuw van start ging, had deze nog steeds een zeer positieve reputatie en hoge verwachtingen bij de bevolking uit de begintijd.

Goede perspectieven

Alleen door de kustgemeenschappen overal in te betrekken en te bouwen op hun vertrouwen en ondersteuning kon de stichting na de burgeroorlog het programma snel weer aan de gang krijgen. Men is erin geslaagd de houding van het merendeel van de dorpelingen tegenover natuurbeschermingsinitiatieven te veranderen van tegenwerking naar ondersteuning.

Het eerste ononderbroken zeeschildpaddenbeschermingsprogramma op Sumatra trad al in het eerste jaar van de stichting in werking. Er wordt informatie verzameld over het aantal nesten op het strand en schildpadden worden gemerkt om de populatie te tellen. Voor het eerst in 10 jaar is er informatie over de zeeschildpadden populatie van Atjeh.