Alles goed geregeld bij de laponders!

De in Burgers’ Rimba levende laponders behoren tot de makaken. Om de meeste makakensoorten hoeven we ons niet zo’n zorgen te maken wat hun bedreiging betreft. Door hun flexibele opstelling qua voorkeurshabitat, het gebruik van zowel het kronendak van het bos als de bosgrond en hun breed voedselspectrum kunnen ze over het algemeen aardig goed met kleinere aantastingen in hun leefgebied overweg. De sociale organisatie van deze adaptieve apen is uitermate interessant: het zijn gedisciplineerde apen met duidelijke regels!

Rangen en standen

Laponders leven in groepen bestaande uit matriarchale clans. Dat betekent dat de vrouwelijke leden van meerdere familielijnen levenslang bij elkaar in één groep vertoeven. Hiërarchie is voor laponders uitermate belangrijk. Voor de vrouwtjes is de plek op de rangordeladder al van geboorte af bepaald. Want als je in een belangrijke clan wordt geboren, dan heb je ook later in de groep veel te vertellen. En als je moeder nu toevallig in een laaggeplaatste clan zit, dan heb je pech. Want als vrouwtje heb je bij laponders geen kans om op individueel niveau je rang te verbeteren. Niet leuk, maar wel duidelijk. Mannen zijn carrièretechnisch minder afhankelijk van familiebanden. Zij verlaten na de puberteit hun geboortegroep en moeten daarna op eigen kracht in een nieuwe groep hun positie zien te verwerven.

Geen woorden nodig

Veel geluiden zult u de laponders niet horen produceren. Ze zijn niet zo van het kabaal. In plaats van roepen, schreeuwen en krijsen houden zij het qua communicatie op gelaatsuitdrukkingen en lichaamshoudingen. Ruzie komt heel weinig voor bij deze apen. Hun rangorde is zo rigide, dat de in rang lager staande apen het meestal niet in hun hoofd halen om tegen de wil van de hogere dieren in te gaan. Gebeurt het toch, dan zijn kleine signalen genoeg om het ongenoegen te uiten. Een starre blik met opgetrokken wenkbrauwen maakt elke mede-aap snel duidelijk dat hij net over de schreef ging. Als één van de mannetjes in een lapondergroep zijn lippen tuit en zijn hoofd in de nek legt, kan de boodschap twee verschillende dingen betekenen. Aan een man gericht, is het een bedreiging. Tuit hij echter zijn lippen op die manier richting een vrouwtje, dan gaat het om een versierpoging. Bij deze verder vrij stille apen brengt in elk geval de ravottende en speelse jeugd veel leven in de groep!

Kleintjes bij de laponders

In november en met Kerstmis is de lapondergroep in Burgers’ Zoo uitgebreid door twee geboortes. De pasgeborenen - en daarmee ook hun moeders aan wier vacht de jongen zich stevig vasthouden – trekken in het begin veel bekijks van alle groepsleden. Anders dan veel mensen denken, stijgt het moederdier echter door een geboorte niet in rang. Ze krijgt gewoon tijdelijk meer aandacht.