Borneo rivierschildpad (niet meer in Burgers' Zoo)

Plek in dierenrijk

De Borneo rivierschildpad, ofwel Orlitia-schildpad, is een grote soort moerasschildpad. Andere moerasschildpaddensoorten in Burgers’ Zoo zijn de terakay-schildpadden in de Bush en de macquarie-schildpadden die het verblijf in de Mangrove met de Borneo rivierschildpadden delen.

Bijzonder gedrag

Er zijn nog nauwelijks veldstudies over de Borneo rivierschildpadden gedaan. Onderzoekers weten niet eens zeker, hoe deze soort zich in de natuur voedt. De vorm van de kaken duidt op plantaardig voedsel, maar men weet dat ze in dierentuinen wel ook wel eens vlees en vis lusten.

Over de voortplanting

Alle schildpadden leggen eieren, zo ook deze schildpaddensoort. Hoewel Borneo rivierschildpadden zich normaliter vooral in het water ophouden, komen de vrouwtjes aan land om de eieren te leggen. Volgens verhalen van de lokale bevolking bouwen ze daarvoor een nest van plantaardig materiaal, maar dit is nog nooit door een bioloog waargenomen. Ook in Burgers’ Zoo graven de dieren hun eieren gewoon in het zand in. In tegenstelling tot veel andere soorten schildpadden die heel ronde eieren leggen, zijn de eieren van deze schildpadden langwerpig. Zowel de snelheid van de ontwikkeling in het ei als ook het geslacht van de jongen zijn temperatuurafhankelijk. Pas uitgekomen jongen zijn ongeveer zes centimeter lang.

Een met de natuur

De vorm van het pantser en de poten laat bij schildpadden duidelijk zien of het om landschildpadden, moerasschildpadden of zeeschildpadden gaat. Landschildpadden hebben een koepelvormig pantser en zuilenpoten. Zeeschildpadden hebben een afgeplant pantser, wat minder weerstand geeft tijdens de voortbeweging onder water en hun poten zijn peddels. Zij kunnen nauwelijks lopen aan land. Moerasschildpadden nemen een positie tussen deze vormen in. Hun pantser is vrij plat. Aan hun poten dragen ze zwemvliezen, maar hun poten zijn ook geschikt om aan land te kunnen lopen. Als een moerasschildpad zwemt, peddelt ze met de vier poten, terwijl een zeeschildpad bijna alleen de voorpoten gebruikt.

Bedreiging en bescherming

De Borneo rivierschildpad is helaas met uitsterven bedreigd. Hoewel officieel beschermd, worden deze schildpadden massaal verzameld en vooral naar China verscheept voor consumptie. Het vlees heeft een marktwaarde van ongeveer 10 dollar per kilogram. En omdat er aan zo’n grote schildpad best veel vlees zit, is de smokkel gouden handel! 

Omdat met name in Azië veel soorten schildpadden door overmatige bejaging zeldzaam zijn geworden, voerden de Europese dierentuinen in 2006 gezamenlijk actie voor deze diergroep. Er werd een mooi geldbedrag verzameld voor allerlei natuurbeschermingsprojecten. En ook een aantal Aziatische dierentuinen sloot zich bij de campagne aan, wat heel belangrijk is, omdat daar de consumenten van schildpaddenvlees leven!