Al sinds het begin van de vorige eeuw is bekend dat er minimaal vier ondersoorten van de chimpansee bestaan. Tot voor kort ontbraken echter de wetenschappelijke technieken om precies te bepalen tot welke ondersoort een bepaald individu behoort en dan met name voor dierentuindieren in bijvoorbeeld de derde of vierde generatie. Met de ontwikkeling van nieuwe DNA-technieken en speciaal ontworpen wetenschappelijke tests voor chimpansees is het nu wel mogelijk zowel in het wild als in dierentuinen te bepalen om welke chimpanseeondersoort het gaat.
Vastberaden monnikenwerk
Het team van de Arnhemse dierentuinbioloog en mensapendeskundige Tom de Jongh en zijn Deense collega’s Frands Carlsen en Christina Hvilsom (Zoo Kopenhagen) brengt al ruim tien jaar de ondersoorten in kaart van de ruim 750 chimpansees in alle dierentuinen die lid zijn van de Europese vereniging van dierentuinen (EAZA).
Ook van honderden chimpansees uit dierentuinen die geen lid zijn van EAZA worden DNA-gegevens verzameld. Samen met zijn Deense collega’s zijn zij het proces gestart waarbij eerst in Afrika DNA-monsters zijn genomen van alle daar voorkomende ondersoorten van de chimpansees.
Kruisingen
Vervolgens zijn er wetenschappelijke tests ontwikkeld en in de loop der jaren steeds verder verbeterd om ook voor de dierentuinpopulatie te bepalen tot welke ondersoort een chimpansee behoort en of er mogelijk sprake is van kruisingen.
Voorafgaand aan het onderzoek was al bekend dat veel van de ‘founders’ van de dierentuinpopulatie vroeger vanuit Westelijk Afrika geïmporteerd zijn.
Sterilisatie Chimpansees
Op basis van het monnikenwerk van Tom de Jongh en zijn collega's is ervoor gekozen om in Europa met de Westelijke ondersoort te gaan fokken die het talrijkst aanwezig is en daarnaast ook een bescheiden fokprogramma op te zetten voor de Centrale ondersoort.
In het kader van deze richtlijnen steriliseert Koninklijke Burgers’ Zoo op dinsdag 20 oktober 2015 twee chimpanseemannen die niet honderd procent Westelijke ondersoort zijn.