Hightech-halsbandzenders

Vrijdag 5 augustus 2016 eindigt een succesvolle test met moderne halsbandzenders bij het koppel kleine zwanen in Burgers’ Zoo. Het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) in Wageningen wil de migratieroutes van deze diersoort in het wild onderzoeken.

Vrijdag 5 augustus 2016 eindigt een succesvolle test met moderne halsbandzenders bij het koppel kleine zwanen in Burgers’ Zoo. Het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) in Wageningen wil de migratieroutes van deze diersoort in het wild onderzoeken. Hiervoor zijn speciale 3D-geprinte hightech-zenders ontworpen, die eerst bij de zwanen in het Arnhemse dierenpark zijn getest. Deze lichtgewicht zenders hebben allerlei speciale eigenschappen: ze zijn van GPS en zonnecellen voorzien en registreren elk moment dat ze in aanraking komen met water. Elk uur geven ze via internet duizenden gegevens over de positie en de lichaamshouding van de zwaan door aan de wetenschappers. Tijdens vier testdagen heeft biologe Rascha Nuijten de data geijkt die de zender doorgeeft met betrekking tot het zwanengedrag. Vrijdag worden de zenders weer verwijderd.

Migratieroutes bepalen

De kleine zwaan (Cygnus columbianus bewickii) is één van de drie soorten zwanen in Nederland. Om onduidelijke redenen gaan de aantallen van de in Nederland overwinterende soort sinds midden jaren negentig hard achteruit. De onderzoekers van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) gaan vanaf komend najaar onderzoeken wat deze achteruitgang veroorzaakt. Mogelijk geven de kleine zwanen nu de voorkeur aan andere vliegroutes en trekken ze, na hun zomerverblijf in het hoge noorden, naar Zuid-Europa in plaats van naar Nederland. Om dit te onderzoeken zal een aantal kleine zwanen in meerdere landen gezenderd en gevolgd worden. Dat volgen hoeft dankzij de moderne zenders niet letterlijk, maar kan via de computer die alle relevante gegevens ontvangt. Zo kunnen de kleine zwanen gedurende hun hele jaarlijkse reis worden gevolgd.

Burgers’ Zoo en onderzoek

Door de Arnhemse kleine zwanen vier dagen met een zender uit te rusten, levert Burgers’ Zoo graag een bijdrage aan het voor hun wilde soortgenoten zo belangrijke onderzoek. De zwanen moesten de eerste uren even wennen aan de zenders, maar ondervinden geen pijn of grote hinder. Vrijdagochtend 5 augustus worden de zenders weer verwijderd. Tot dat moment worden de watervogels nauwkeurig gefilmd en wordt hun gedrag geanalyseerd. In Burgers’ Zoo vinden meer wetenschappelijke onderzoeksprojecten plaats. Het Arnhemse dierenpark staat met name bekend om het gedragsonderzoek aan chimpansees. Het is echter heel bijzonder dat onderzoek in een dierenpark een directe bijdrage levert aan soortbescherming in de natuur, zoals bij dit zwanenonderzoek het geval is.