Veelkleurige lookalikes in de Mangrove

In de Mangrove zijn diverse soorten planten te vinden die voedsel verzorgen voor de vlinders. De verkleurbloem en de frederiksbloem lijken veel op elkaar- maar verschillen zijn er zeker ook!

In het droogbosgedeelte van Burgers’ Mangrove zijn diverse soorten planten aangeplant die veel nectar produceren. Dit hebben we natuurlijk gedaan als voedsel voor de vlinders. Twee veelvoorkomende struiken worden dikwijls door elkaar gehaald, omdat hun in schermen bij elkaar staande bloemetjes geel, oranje en rood van kleur zijn. Verder hebben de verkleurbloem (Lantana camara) en de frederiksbloem (Asclepia curassavica) met elkaar gemeen dat hun natuurlijk verspreidingsgebied onder meer in Midden-Amerika ligt en dat ze de neiging hebben om zich in andere (sub)tropische gebieden invasief te gedragen. Bij beide planten zijn onderdelen giftig en op beide komen vlinders, andere insecten en kolibries graag af om van de nectar drinken. Op de foto hierboven zien we links de frederiksbloem en rechts de verkleurbloem. Inderdaad veel gelijkenissen - maar verschillen zijn er zeker ook!

Geen familie

Ten eerste zijn de twee planten geen nauwe familie van elkaar. De frederiksbloem stamt uit de maagdenpalmfamilie, de verkleurbloem uit de ijzerhardfamilie. Maar dat zal hooguit een plantendeskundige opvallen. Laten we daarom gewoon naar de plantjes zelf kijken!

Kijk goed naar blad en bloem!

De verkleurbloem heeft rondere bladeren, met veel oppervlaktestructuur. De frederiksbloem daarentegen heeft langwerpige, spits toelopende, gladde bladeren. En dan de bloemetjes zelf; de aanleiding voor de verwisseling! Wie beter kijkt, ziet in de bloemen juist veel verschillen! Bij de verkleurbloem heeft elke bloem één kleur. Haar bloemetjes zijn eerst geel en verkleuren – vandaar uiteraard de naam van de plant! - langzaam van geel naar oranje naar rood. Omdat de oudere bloemen vrij lang aan de plant blijven zitten, zie je meestal alle kleurtjes door elkaar tegelijkertijd aanwezig in het bloemhoofdje. Bij de frederiksbloem heeft elk bloemetje gelijktijdig gele en rode onderdelen. Haar kroonbladeren zijn rood en meestal teruggeslagen. Boven de kroonbladeren bevindt zich een gele of oranje ‘bijkroon’.

Heel andere zaadverspreiding

Wat de bestuiving betreft, schakelen beide plantensoorten dieren in als overbrenger van het stuifmeel op de stamper. Voor een slokje nectar vliegen insecten en vogels van bloem naar bloem en nemen daarbij onbedoeld stuifmeel mee. Voor de volgende stap in de voorplanting, de zaadverspreiding, zetten verkleurbloem en frederiksbloem echter in op heel andere strategieën!

Verkleurbloemen maken uitbundig vruchten; een soort besjes die eerst groen en dan donkerpaars zijn. Deze besjes, vooral de onrijpe groene, zijn licht giftig voor de mens. Met name vogels echter smullen van de rijpe vruchten en verspreiden zo de zaadjes. De frederiksbloem daarentegen zet in op de wind. Haar zaden zitten eerst opgesloten in een langwerpig, groen vruchtje. Dat splijt open en tientallen donkerbruine zaadjes met veel lichtgekleurd zaadpluis eromheen komen vrij. Een briesje doet de rest en draagt het pluizige zaadje weg. Nu waait het niet echt in onze Mangrove, en zaadjes met pluisjes zijn er momenteel heel veel te zien aan de vruchten van de frederiksbloemen. Ga volgende keer zeker kijken of u de twee plantensoorten met geel, oranje en rode bloemetjes uit elkaar kunt houden!