Bijzonder transport: neushoorn

In ons park leven honderden bijzondere diersoorten. In het kader van Europese populatiemanagementprogramma’s voor bedreigde diersoorten vinden regelmatig uitwisselingen van dieren plaats tussen dierenparken verspreid over heel Europa (en soms zelfs daarbuiten). Er komt behoorlijk wat kijken bij het plannen en organiseren van zo’n transport en natuurlijk spelen het natuurlijke gedrag en de specifieke eigenschappen van een diersoort ook een grote rol in het proces. In deze serie lichten we er een aantal bijzondere diertransporten uit. Deze keer: de neushoorn.

Zwaar transport

Ons park staat al enkele jaren in de Europese top vijf van fokkers van breedlipneushoorns, ook wel witte neushoorns genoemd. Over de jaren heen zijn er dus ook regelmatig neushoorns vanuit ons park op transport gegaan naar andere dierenparken in Europa. Een neushoorn is natuurlijk een enorm zwaar dier: volwassen vrouwtjes wegen zo’n tweeduizend kilo, terwijl volwassen mannetjes zelfs drieduizend kilo kunnen wegen. Dus allereerst heb je als transporteur een speciaal ingerichte zware vrachtwagen nodig!

Conflicten voorkomen

Ongeveer rond hun derde levensjaar verlaten jonge neushoorns hun moeder en krijgen we een advies van de coördinator van het Europese populatiemanagementprogramma waar het jonge dier het beste naartoe kan gaan. Voor breedlipneushoorns wordt dit programma gecoördineerd door onze collega Safaripark Beekse Bergen in Hilvarenbeek. In het wild verlaten mannetjes ook rond deze leeftijd hun moeder. Bij breedlipneushoorntjes willen vrouwtjes nog wel eens groepjes vormen en komt het vaker voor dat moeder met enkele oudere jongen (vrouwtjes) en/of andere nauw verwante vrouwtjes samen optrekt.

Volwassen mannetjes leven solitair en tonen alleen in de paartijd tijdelijk interesse in de vrouwtjes. Zij deponeren mesthopen langs de grenzen van hun territorium als signaal naar andere volwassen mannetjes. Hun territorium overlapt meestal het leefgebied van verschillende vrouwtjes. In ons dierenpark verhuizen jonge mannetjes voordat ze in conflict komen met hun vader en jonge vrouwtjes om niet gedekt te worden door hun eigen vader (inteelt voorkomen). Een jong vrouwtje dat bij haar moeder blijft, ontwikkelt in veel gevallen geen cyclus (sociale hormonale onderdrukking). Daarom zien we dat jonge vrouwtjes in een andere omgeving wel in cyclus geraken en gedekt kunnen worden.

Stevige kist

Het zal evenmin verbazen dat de transportkist heel solide gebouwd moet zijn en behoorlijk wat gewicht moet kunnen torsen. De transportkist is aan de voorzijde open en slechts voorzien van stevige spijlen, zodat het dier naar buiten kan kijken. Wanneer het dier in de kist staat, wordt de kist met een zware en grote shovel voorzichtig opgetild en op de transportvrachtwagen getild. Transporteurs die zich hebben gespecialiseerd in diertransporten van dierentuindieren, hebben hiervoor vaak een eigen vrachtwagen ter beschikking en ook zelf de transportkist ontworpen naar alle moderne eisen.

Een veilige reis

De dierenarts geeft de neushoorn op de dag van het transport een halve narcose. Het dier raakt volledig gedesoriënteerd en loopt op deze manier rustig en zonder stress de kist in. Een groot voordeel daarbij is ook dat we het dier niet hoeven op te tillen om in de kist te leggen. Een jong dier van zo’n duizend kilo of een volwassen dier van zo’n tweeduizend kilo tillen is schier onmogelijk. In de kist krijgt het dier een kortwerkende tranquillizer en een langwerkend antipsychoticum ingespoten. De eerste zorgt ervoor dat het dier rustig blijft. Het antipsychoticum is bedoeld om het dier minder gevoelig te laten zijn voor stressprikkels. Dit komt van pas voor de reis en ook voor de introductieperiode in zijn of haar nieuwe omgeving. De narcose wordt na een laatste check tegengegaan met een antidoot. Hierdoor verdwijnt de narcose en kan het dier veilig op reis. Bon voyage!

Bekijk hier beelden van het transport van de neushoorn