Meer passie dan ooit!

Van de klimplanten van het genus Passiflora bestaan ruim vijfhonderd soorten. Enkele soorten vindt men in Azië en in Australië, maar de hotspot van de verspreiding ligt in Midden- en Zuid-Amerika. Misschien kent u de ‘passievrucht’ uit de supermarkt, als fruit of als ingrediënt van tropische sapjes, ijsjes en dessertsausjes. Ook de variant maracuja is een Passiflora, dus ook een passievrucht, maar met gele schil en groter. Slechts enkele soorten en kweekvormen zijn als voedsel commercieel interessant. De meeste soorten brengen echter geen voor de mensen eetbare vruchten voort; een aantal is zelfs giftig.

Elk onderdeel een duiding

De bloemen van passiebloemen zijn bijzonder opvallend. Spaanse missionarissen ontdekten de plant eeuwen geleden in tropisch Amerika. Zij gaven de plant de naam, want ze interpreteerden in zowat elk onderdeel van de bloem een verwijzing naar de lijdensweg van Jezus Christus (de ‘passie’): drie grote stampers staan voor de spijkers waarmee Jezus aan het kruis is genageld, vijf meeldraden staan voor de vijf wonden van de stervende verlosser. De blauwe ‘corona’ doet denken aan de doornenkrans en de bloemblaadjes herinnerden de missionaris aan de apostelen.

Uit de trukendoos

Tot nu toe was de groep passiebloemplanten in Burgers’ Zoo vooral interessant als waardplanten voor passiebloemvlinders in de Mangrove. Op zich zijn passiebloemplanten licht giftig, maar de rupsen van de passiebloemvlinders kunnen daar goed mee omgaan. Ze slaan het gif zelfs op en gebruiken het om zelf giftig te worden en vijanden af te weren. Passiebloemplanten moeten dus andere manieren hebben om vraat tegen te gaan! Diverse soorten hebben gele vlekken op hun bladeren, andere vormen zelfs driedimensionale nepeitjes. Vlindervrouwtjes kiezen liever nog onbezette planten voor het leggen van hun eitjes. Door de nepeitjes verlaagt de plant dus de kans om gegeten te worden. Ook valt op dat één passiebloemplant verschillende bladvormen kan vertonen. Dit fenomeen versterkt zich volgens onderzoekers als de vraatdruk hoog is. Mogelijk is dit ook een afleiding voor de vlinders die de klimplant dan lastiger herkennen.

Tijdelijk veel passiebloemplanten

Begin oktober sloot in Harskamp de Passiflorahoeve, bekend om zijn inheemse en exotische vlinders én allerlei bijzondere plantencollecties, haar deuren voor publiek. Vooral de Passiflora-collectie is van wetenschappelijke waarde en daarom is de Vereniging van Botanische Tuinen, afdeling Stichting Nationale Plantencollectie, ingeseind. Als bijna-buren met verwarmde kassen sprongen we bij. Een groep vrijwilligers en onze plantenafdeling verhuisden meerdere honderden potten met bijzondere passiebloemsoorten naar Burgers’ Zoo. Vanuit dit tijdelijke onderkomen zullen verschillende botanische tuinen de meest buitengewone, interessante soorten opnemen om deze heel bijzondere collectie te behouden.