Weer zo’n raadsel

Vanaf half april kon het gebeuren dat u naast de ottertjes in de Bush iets in de bomen hebt zien hangen dat u niet direct zult hebben kunnen thuisbrengen. Er hing een vreemd gekleurde massa aan de takken, die een beetje rommelig oogde. Bij nadere beschouwing waren het bloemen maar wat een rare kleur!

Het hield het midden tussen groen, grijs en lichtblauw-turqoise maar is verder nergens mee te vergelijken. Het kwam nogal giftig over, net alsof het licht gaf!

We hebben het hier over een heel bijzondere liaan waarvan er maar heel weinig in Nederlandse kassen worden gekweekt. Ons exemplaar kwam als een stekje een paar jaar geleden uit de hortus van Leiden.

Dat was een buitenkansje. We hadden al eens eerder bij een botanische tuin op Hawaï om zaad gevraagd nadat een oud-medewerker van die tuin ons dit had aangeraden maar dat heeft nooit ergens toe geleid. Ik weet nu dat dat ook weinig zin zou hebben gehad omdat het zaad van Strongylodon macrobotrys zoals de liaan heet, maar anderhalve week kiemkrachtig blijft.

Gelukkig dus dat ‘Leiden’ voor ons een stekje heeft weten te bewortelen. Zij hadden er ook al bloemen in gehad en dat was destijds binnen Nederland groot nieuws. Maar dat onze plant nu ook bloeit, is ook opmerkelijk. Officieel hoort hij pas na minstens drie jaar voor het eerst bloemen te maken.

De trossen bloemen zijn eigenlijk best groot: ze worden bijna een meter lang en zijn opgebouwd uit allemaal enkele bloemen van meer dan zeven centimeter. Ik zou niet weten welke pigmenten die extreme kleur veroorzaken maar in het hele plantenrijk is er geen tweede plant met dezelfde bloemkleur. Botanici vonden de kleur op jade (een mineraal) lijken en in het Engels heet de plant dan ook ‘jade vine’, jade liaan.

De plant is origineel afkomstig uit de regenwouden op Luzon, een van de eilanden van de Filippijnen. Daar is hij in 1854 ontdekt. Thans is hij daar min of meer bedreigd geraakt omdat die regenwouden voor het merendeel gekapt zijn. Hoewel veel mensen de plant graag zouden willen kweken, is de teelt toch niet eenvoudig. Hij moet namelijk tamelijk warm en vochtig worden gehouden. Op Hawaï lukt dat echter goed en daar komt hij op vele pergola’s voor. Men gebruikt de bloemen daar dan ook vaak in de traditionele ‘leis’, de kleurrijke bloemenkransen die om de nek worden gedragen bij officiële begroetingen of bij de hoela-dansen.

Toch blijft me die kleur fascineren. Zou het te maken hebben met het aantrekken van bestuivers? Dat zijn in dit geval vleermuizen en daar de bloemen er lichtgevend uitzien, zou dit ze opvallender in het duister kunnen maken zodat de vleermuizen ze makkelijker kunnen vinden. Maar vleermuizen reageren meestal niet op kleuren maar op geuren. Zouden ze er oneetbaar uit willen zien? Welk dier zou er op de Filippijnen gek zijn op bloemen? Welke stoffen veroorzaken die unieke kleur? Zijn de bloemen inderdaad giftig? Ik weet het niet en volgens mij weet niemand het. Gelukkig zijn er nog raadselen in de natuur. Laten we er maar gewoon van genieten.