Kamperen in de Ocean

De oplettende bezoeker heeft eind juni mogelijk verbaasd gekeken naar een witte tent op het aquaduct in het koraalrifbassin. Ook stonden er vreemde zakken midden in het aquarium. Wat was hier aan de hand? We hadden 10.000 bezoekers uit Japan die ergens wilden slapen. Deze halve tot één millimeter grote bezoekers waren koraallarven van een geweikoraal (Acropora tenuis). Via Diergaarde Blijdorp in Rotterdam konden wij aan deze larven komen, die in het wild waren verzameld in Japan. Diergaarde Blijdorp is de initiatiefnemer van het SECORE project (SExual COral REproduction); een project dat zich richt op de seksuele voortplanting van koralen in publieksaquaria. Ruim 35 aquaria in de wereld werken binnen dit project samen aan verschillende initiatieven. Dit is het vierde jaar dat Burgers’ Zoo met dit project meedoet. Dit jaar probeerden wij om de minuscule larfjes gericht in het koraalrifbassin uit te zetten. Door speciale tenten te maken konden de larven niet ontsnappen en werden ze verplicht om binnen de tent een geschikt plaatsje te vinden om zich te vestigen. We hadden drie verschillende tenten gemaakt. De eerste tent had een bodem waar verschillende stenen op konden worden gelegd. De tweede tent werd geplaatst op het rif, waarbij het ‘tentdoek’ de afscheiding moest vormen. Tot slot werden er kleine zakken op specifieke plaatsen over een steen geschoven.

'Party tent'

Allereerst lieten we de larven wennen aan het Arnhems water. De larfjes kunnen zich met kleine trilhaartjes voortbewegen. Dit was in de fles mooi zichtbaar. Normaal gaan de larfjes op een rif zelf op zoek naar een geschikte plaats, maar dit keer werden ze geholpen.

Met behulp van een duiker werden de larfjes in het donker uitgezet in de verschillende tenten. De kleine tenten kregen slechts honderd larven, de twee grote tenten enkele duizenden.

Dan is het afwachten geblazen. Aangezien de larven al bijna één week oud waren, verwachtten wij dat ze snel een plaatsje zouden gaan zoeken op de stenen. In het wild kunnen ze enkele dagen of zelfs weken mee worden genomen door de stroming voordat ze op een nieuw rif terechtkomen.

Logés

Een klein probleem bij de grote tent op het aquaduct was de komst van onverwachte logés. Het tentdoek was tussen en onder de stenen geschoven zodat de larfjes niet zouden ontsnappen. Maar er was niet bij stil gestaan dat sommige dieren ook juist naar binnen zouden willen komen. Het toeval wilde dat de tent was opgezet op een eipakket van het zwaluwstaartjuffertje. Deze soort zet regelmatig eieren af in het bassin op allerlei verschillende plaatsen. De eieren komen uit en de jonge visjes vertonen een prachtig gedrag. Als enige soort op het koraalrif zorgen de ouderdieren voor de jongen, waarbij de jongen als een grote wolk rondom de ouders hangen. Als duiker moet je niet wagen in de buurt van deze familie te komen of je wordt aangevallen. Eén van de ouderdieren heeft zich niet van de wijs laten brengen door de enorme tent die over zijn of haar eieren stond. De tweede dag zwom er dan ook één ouderdier met een wolk van jongen in de tent. Of dit een negatief resultaat op de larfjes heeft gehad is nog moeilijk te zeggen. Verwacht was dat de koraallarfjes al vast zouden zitten aan het substraat. Als de koraallarfjes nog in het vrije water zouden zwemmen, dan zouden ze zeker zijn opgegeten.

Na drie dagen haalden we de tenten weg. In de tent was geen enkel larfje meer te vinden. Nadat de tentdoeken waren verwijderd, kwam de vraag of de larfjes een plekje hadden gevonden. In de grote tenten waren kleine steentjes geplaatst naast het normale gesteente uit het aquarium. De kleine steentjes werden onder de microscoop bekeken of er zogenaamde primaire poliepen zichtbaar waren. Deze primaire poliepen vormen de eerst fase van een stukje koraal dat na vele malen splitsen uitgroeit tot een volwaardige koraalkolonie. Er was geen poliep te vinden, dus de moed zonk ons in de schoenen. Na twee weken werden de grote stenen door een duiker gecontroleerd, waarbij er toch een groot aantal poliepen zichtbaar was op de lichtgekleurde stenen. Na enkele weken krijgen de poliepjes de eerste algjes in de huid en worden daardoor bruin van kleur. Door de verkleuring waren de twee millimeter grote poliepen zichtbaar op de lichte achtergrond. Op de rode en bruine stenen was nog niets te zien; hier is dus nog meer geduld voor nodig.

Geslachtelijke voortplanting

Het uitzetten van de larven van het geweikoraal betekent veel werk. Beter is het als dit op een natuurlijke manier gebeurt. Boven het bassin is een kunstmatige maan gehangen die de maancyclus buiten versterkt. Vaak is dit een 'trigger' voor de seksuele voortplanting van koralen. Tot onze grote vreugde zijn er al drie soorten koralen in de stemming gekomen en hebben zich seksueel voortgeplant. Op verschillende plekken, maar vooral bovenin het aquarium, zijn tientallen jonge koralen te vinden die een eigen plekje hebben gevonden. Zelfs op het beton hebben koralen zich gevestigd. Dit is voor ons een bewijs dat het steeds beter gaat met de koralen in het koraalrifbassin.