De plant van God

Natuurbeschermers wijzen er regelmatig op dat met het verdwijnen van de regenwouden (en ook andere leefgebieden) er tal van planten verdwijnen, waarvan inheemse volken al sinds lang gebruik maken en die soms stoffen bevatten die ook van groot belang kunnen zijn voor de hele mensheid.

Giftig?

Zulke planten staan er ook in de Bush. Eén van de voorbeelden is Tabernanthe iboga (helaas geen Nederlandse naam), een heester uit het Afrikaanse regenwoud. Het is bepaald geen indrukwekkende verschijning, maar toch valt hij soms op door de grote hoeveelheid oranje vruchten die als een soort vreemde sinaasappeltjes aan de takken hangen. De plant hoort thuis in de maagdenpalmfamilie die bekend staat als overwegend giftig. Toch hebben de pygmeeën het gewaagd om de plant eens te ‘beproeven’ en de meesten hebben het overleefd.

Geestencontact

Zij zelf vertellen dat de goden hen hebben verteld dat je deze plant kunt gebruiken om met de geesten en voorouders te spreken en bij religieuze ceremonieën wordt er dan door ingewijde stamleden ook veel gebruik van gemaakt. Te veel gebruik leidt echter rechtstreeks tot de dood. Wanneer liefhebbers desondanks nu denken dat ze dan ook maar eens zo’n vrucht moeten proberen, leidt dit voorspelbaar tot niets want de actieve stoffen zitten in de bast van de wortels. Maar ook het kauwen van de wortels zou ik willen afraden, omdat dit tot een soort epileptische aanvallen kan leiden.

Veelzijdig

De pygmeeën echter weten er goed mee om te gaan. Zij beweren althans dat de plant ook prima te gebruiken is om begraven voorwerpen en zelfs lichamen in het bos mee terug te vinden. En bij een bepaalde dosis is het effect zelfs tegengesteld aan de epileptische werking: het maakt de innemer uiterst kalm. Een jager kan daardoor dan uren bewegingsloos staan wachten op zijn prooi.

Verrassing

De vraag is nu wat de westerse wereld aan Tabernanthe iboga zou kunnen hebben. Het antwoord is verrassend. Men heeft ontdekt dat toepassing van de drug een heilzame werking heeft bij gebruikers van verslavende stoffen als cocaïne, alcohol of morfine. De behoefte hieraan neemt sterk af en de onthoudingsverschijnselen blijven achterwege! Werkelijk een godsgeschenk dus. Maar haal deze stoffen liefst bij een apotheek en niet in de Bush!

Geneeskrachtige familie

Hoewel de maagdenpalmfamilie (Apocynaceae) zeer giftige planten omvat, bevatten er een aantal belangrijke medicinale stoffen. De roze maagdenpalm, Catharanthus roseus, van Madagaskar levert bijvoorbeeld een veel gebruikt medicijn tegen verschillende vormen van kanker.