Chimpansees en planten

In afwijking tot alle andere plantenartikeltjes gaat dit stukje niet zozeer over planten, dan wel over de chimpansee en speciaal over zijn plantenkennis. Wij kunnen er van leren!

Ethnobotanie

Veel medicijnen die wij gebruiken zijn afkomstig van planten. Het aantal medicijnen dat wij zelf hebben uitgevonden en chemisch produceren is eigenlijk maar klein en dan zelfs ook weer afgeleid van plantaardige stoffen. De overgeleverde Europese kruidenkennis, maar ook van bijvoorbeeld China en andere landen, was de basis. Maar om nieuwe werkzame stoffen te vinden, gaat men tegenwoordig ook graag te rade bij natuurvolkeren die nog helemaal afhankelijk zijn van medicinale planten. Daar valt veel te leren en te ontdekken. Deze vorm van plantkunde heet ethnobotanie.

Zoöbotanie?

De plantenkennis bij de mens wordt cultureel doorgegeven. We moeten alles van de ouderen en wijzen leren en vooral ook doorgeven om het niet kwijt te raken. Zou dat bij dieren ook zo zijn? Gebruiken dieren sowieso planten om ziektes en kwaaltjes te bestrijden? In 2001 zagen wetenschappers dat muizen met malaria veel meer plantjes gingen eten, waar veel kinine-achtige stoffen in zaten. Die planten waren eigenlijk giftig, maar door kleine beetjes van verschillende plantensoorten te eten, bleken ze alles bij elkaar net voldoende medicijn op te nemen! In Apenheul bleken apen in situaties met veel opwinding kruiden te gaan eten die een kalmerende werking hebben.

Chimpanseebotanie?

Zouden de intelligente mensapen, en met name chimpansees, dat ook doen? Recent is er in Afrika inderdaad waargenomen dat chimpansees soms bladeren eten die aanvoelen als schuurpapier. De voedingswaarde ervan is laag. Het bleek dat het ruwe blad echter de darmen als het ware schoonveegde: darmparasieten (wormen) werden hiermee eenvoudig mechanisch verwijderd! Maar gebruikten ze ook echte chemische medicijnen?

Apothekers

In Oeganda zijn (rond 2005) 24 plantensoorten onderzocht die chimpansees regelmatig aten. Bladeren, vruchten, schors, wortels: alle onderdelen werden apart getest op werkzame stoffen tegen bepaalde kwalen. Het bleek dat een aantal monsters stoffen bevatten die werkzaam waren tegen onder andere malaria, slaapziekte, leishmania en enkele bacteriële ziektes. Vijf monsters bleken zelfs zeer werkzaam te zijn tegen menselijke tumorcellen! Deze planten blijken dus essentieel voor het overleven van de chimpansees in deze tropische gebieden en mogen dus ook niet verdwijnen! Daarnaast kan de mens dus nog veel van dieren in het wild leren voor ons eigen welzijn.

In de Bush    

In de Bush groeien een aantal van de plantensoorten die door de chimpansees als medicijn worden benut. Het zijn onder andere Monodora, Ficus saussureana, Ficus natalensis en Dombeya. Dit melden wij u in vertrouwen. Eet ze alstublieft niet op.