Dier & Taal

Je hoeft niet dr. Dolittle te zijn om te begrijpen wat een dier duidelijk wil maken! Dat willen we onze bezoekers heel graag laten beleven op de Zoomeravonden van dit jaar op alle zaterdagen in augustus! Van 16 tot 20 uur zijn dan allerlei extra activiteiten in Koninklijke Burgers’ Zoo die dit thema op de meest uiteenlopende manieren ludiek behandelen! Hierbij alvast een voorproefje…

Een boodschap met een luchtje

Communicatie van dieren onderling, en ook communicatie tussen mens en dier, is een fascinerend onderwerp. Wij mensen zijn qua zintuigen en communicatie zowel verbaal aangelegd, als ook echte ‘ogendieren.’ Een flink aantal diersoorten brengt de boodschap liever met behulp van een geurtje over. Soms wordt ‘de boodschap’ wel heel letterlijk genomen, want er zijn diersoorten die allerlei betekenisvolle luchtjes in hun grote en kleine boodschap stoppen. Andere dieren, zoals herten, antilopen of maki’s, hebben speciale geurklieren en hun geurende afscheidingen vertellen iets aan soortgenoten. Op de Zoomeravonden kunt u zelf uitproberen of u wel een neusje heeft voor geurboodschappen! Wie kan bijvoorbeeld al aan de geur van een dier herkennen om welke dierentuinbewoner het gaat? De echte durf-als zullen zich misschien ook durven wagen aan een snufje stinkdiergeur!

Een schreeuw om aandacht

Over grotere afstanden zijn geluiden doorgaans een zeer geschikt communicatiemiddel. De mens met zijn gigantische woordenschat van duizenden woorden kan zich hierbij zeker genuanceerder uitdrukken dan dieren die vaak slechts enkele geluiden kunnen voortbrengen. Zelfs dieren die zo vocaal zijn als de kleinklauwotters of chimpansees hebben slechts een beperkt repertoire aan geluiden. Wat het volume betreft, steken dieren zoals gibbons of argusfazanten, die veel kleiner zijn dan de mens, ons zeker de loef af. Gibbons laten met hun zang de buurgroepen weten dat een bepaald stuk bos al bezet is. En argusfazantmannetjes proberen in het Aziatisch regenwoud met hun kreten een vrouwtje te lokken. Logisch dus dat deze dieren hun volume op de hoogste stand zetten! Op de Zoomeravonden kunnen jong en oud meedoen aan een dierengeluidenquiz. En wist u al dat de bewoners van de Ocean ook niet allemaal even stilletjes zijn? Er zijn vis- en garnalensoorten die met geluiden communiceren. Die geluiden maken ze bijvoorbeeld met de zwemblaas of met de stralen van hun vinnen.

Schijn bedriegt?

Wat zeker niet vergeten mag worden, is de optische communicatie. Hier willen we bij infotafels dieper op ingaan. Zo zijn er bijvoorbeeld ‘liegbeesten’ die door middel van kleuren, vormen of patronen op hun lijf juist een verkeerde boodschap afgeven. Dat kan als doel hebben om soortgenoten te misleiden. Zo zijn jonge keizersvissen totaal anders van kleur dan de volwassen exemplaren, waarschijnlijk met het doel om de agressie van de territoriale volwassen dieren te onderdrukken. Of dat dieren hun mogelijke vijanden willen laten geloven dat ze niet klein en eetbaar zijn, maar juist groot, gevaarlijk of op zijn minst onsmakelijk. Wij dagen u dus op de Zoomeravonden uit om erachter te komen ‘wie de waarheid spreekt’ en wie ‘liegt’.

Lichaamstaal

Veel dieren communiceren feitelijk met hun heel lichaam, door middel van houdingen en gedragingen. Bij de mensapen en de olifanten kunt u uitproberen of u een goede waarnemer bent. Soms zijn het toch wat subtielere bewegingen, het op tijd weglopen van een soortgenoot, het even naar een ander staren of juist wegkijken… het ene dier communiceert mogelijk vooral ‘ik ben hier de belangrijkste’, terwijl een onderdanige soortgenoot continu de geruststellende bevestiging ‘ik weet wel en accepteer ook dat jij de baas bent’ de wereld in stuurt. Door dit soort kleine gedragingen communiceren dieren dus heel helder over de verhoudingen in de groep. Onze deskundige gidsen ondersteunen u zeker goed bij de waarnemingen! U kunt zelfs meedoen aan een mini-gedragsonderzoek. Erg leuk om te doen en in enkele minuten zult u meer respect krijgen voor de dieren, maar ook voor de gedragsonderzoekers die deze werkzaamheden elke dag een aantal uren lang doen!