‘Rimba’? Waar slaat dat op?

‘Rimba’ is Maleis voor ‘bos’. In het Nederlands kennen we het woord ‘rimboe’ en dat is natuurlijk van ‘rimba’ afgeleid. Er is lang gediscussieerd over een thema voor dit nieuwe project, maar uiteindelijk is er besloten om hier de grotere dieren uit de tropische bossen van Zuidoost Azië te laten zien die we onmogelijk in de Bush, hun eigenlijke biotoop, kunnen onderbrengen.

Het gebied is erg rijk aan diersoorten en we moesten dus een keus maken. De beschikbare ruimte was beperkt, waardoor olifanten, orang oetans en neushoorns al snel afvielen. Andere dieren vielen af omdat ze bijvoorbeeld te kougevoelig, typisch nachtdier of amper verkrijgbaar zijn.

In het algemeen zijn zoogdieren in warme, vochtige gebieden kleiner dan hun verwanten in koelere en drogere omgevingen. Dat hangt samen met de regeling van hun lichaamstemperatuur. Een groot dier heeft verhoudingsgewijs een grotere inhoud (dus meer weefsel dat warmte produceert) en een kleiner oppervlak (waarmee je warmte af kunt staan). Bij een klein dier is dat andersom en zo’n dier kan dus makkelijker in een tropisch regenwoud overleven en actief zijn. De grote olifant en neushoorn redden het alleen maar door langzaam te bewegen en voor extra afkoeling te zorgen met modderbaden of de rivier in te stappen.

De fauna van Zuidoost Azië is heel bijzonder, omdat het hier tijdens de IJstijden warm is gebleven en er in die tijd weinig oorspronkelijke bewoners zijn uitgestorven. Je vindt er diverse tamelijk primitieve ‘oervormen’. Zo hebben de eerste oerherten bij gevechten gebruik gemaakt van hun scherpe hoektanden en pas veel later in de evolutie zijn er geweien ontstaan die steeds weer vernieuwd moeten worden. Daarbij zijn de hoektanden overbodig geworden en verdwenen. In Zuidoost Azië zijn er nu nog steeds enkele hertensoorten waarbij alleen die hoektanden nog aanwezig zijn, zoals bij de kantjil (een dwerghertje). Soms zijn zowel hoektanden als gewei aanwezig, zoals bij de muntjak die we ook in Burgers’ Rimba hebben.

Onze twee andere hertensoorten (zwijnshert en lierhert) zijn relatief klein en dat is weer tengevolge van de hierboven beschreven warmteproblemen. Tijgers zijn weliswaar heel grote katachtigen, maar onze Sumatraanse tijgers zijn kleiner dan tijgers uit noordelijker streken.

De Maleise beer is zelfs de kleinste berensoort ter wereld.

De bossen van Zuidoost Azië zijn deels echte tropische regenwouden die altijd groen en erg soortenrijk zijn en deels moessonwouden die aangepast zijn aan een afwisseling van droge en natte tijden. Veel bomen in moessonwouden verliezen hun blad in de droge tijd. Je kunt nog meer bostypen onderscheiden, maar die zijn minder belangrijk. Maar voor alle typen geldt dat ze in hoog tempo uitgekapt worden (of al gekapt zijn) voor houtwinning, agrarisch gebruik van de grond of stedenbouw, industrie en andere activiteiten. Veel Aziatische soorten (plant en dier) zijn daardoor schaars of zelfs bedreigd geworden. Met Burgers’ Rimba proberen we met enkele interessante ‘ambassadeurs’ aandacht te vragen voor deze boeiende regio waarbij we natuurlijk qua vegetatie veel concessies moesten doen vanwege ons klimaat. Wij hebben zoveel mogelijk (Aziatische) bomen en struiken gezocht die bepaalde kenmerken hebben die doen denken aan tropische planten. Dit zal duidelijker worden als de planten ouder worden en hun typische groeivorm hebben ontwikkeld en gaan bloeien. Burgers’ Rimba zal net als de Bush steeds mooier worden!