Lekker koud

Het is al weken ijskoud in ons kleine kikkerlandje en af en toe ligt er een dik pak sneeuw. We hijsen ons in een dikke jas, lekkere wanten en een mooie muts. Wij wel! Maar hoe beschermen de dieren zich tegen deze temperaturen? En kunnen onze tropische dieren deze temperaturen wel verdragen?

Dikke trui

Een aantal diersoorten, zoals de bosrendieren, zijn aangepast aan zeer lage temperaturen. Sterker nog… in de kou voelen ze zich helemaal op hun gemak. Door hun lange, grote neus wordt ingeademde ijskoude lucht voorverwarmd voordat het de longen in gaat. De uitgeademde lucht wordt eerst voorgekoeld, zodat het warmteverlies zo klein mogelijk is. Met deze grote neus kunnen ze ook makkelijk korstmossen vinden die zich onder de sneeuw verborgen houden. De vacht van de rendieren bestaat uit lange dekharen met daaronder een fijn krullerige onderlaag. Hierdoor blijven ze lekker warm. De laag is zelfs zo dik dat er geen water doorheen kan en het rendier kan blijven drijven op water.

Vetlaag

Ook de ringelrobben voelen zich prima thuis in de sneeuw. Deze dieren komen onder andere voor langs de kust van de Noordelijke IJszee. Ze rusten in holen die ze graven in sneeuwheuvels. Dit is ook de plek waar de jongen worden geboren. De jongen blijven in dit goed geïsoleerde hol, totdat ze een onderhuidse vetlaag hebben ontwikkeld net als hun ouders. Hiermee kunnen ze de kou zonder problemen trotseren.

Hoogrendementskachel

Jongen van de zadelrob zijn uitgerust met bruin vet om de kou te trotseren. Dit weefsel ligt tussen de schouderbladen en dient ervoor om tijdens de eerste levensdagen warmte te produceren. Dit vet wordt verbrand, waarbij veel warmte vrijkomt. Een soort inwendige hoogrendementskachel dus om in de ijzige kou op temperatuur te blijven.

Warmweer pinguïns

Wanneer het verblijf van de pinguïns voorzien is van een mooi pak sneeuw, zullen veel bezoekers denken: “Zo zien we ze het liefst”. Toch klopt dat beeld niet helemaal (of liever… helemaal niet). Hoewel veel pinguïnsoorten leven in ijskoude oorden, heeft Burgers’ Zoo zogenaamde ‘warmweer pinguïns’. Het zijn zwartvoetpinguïns die voorkomen langs de Zuid-Afrikaanse kust. En hoewel het in Afrika natuurlijk meestal erg warm is, kan het hier ook heel erg afkoelen. De pinguïns zijn daar dus wel gewend aan zwemmen in ijskoud water. Maar wanneer de temperatuur ver onder het nulpunt komt, wordt het voor deze jongens wel iets teveel van het goede en worden ze lekker warm achter de schermen gezet.

Duikpak en wollen onderbroek

De veren van een pinguïn bestaan uit twee lagen. De bovenste laag is waterdicht en werkt als een duikpak. Om deze laag waterdicht te houden, smeert hij ze in met vet uit een klier bij zijn staart. De onderste laag bestaat uit donsveren. Deze ‘wollen onderbroek’ houdt de pinguïn lekker warm.

Even luchten 

Er zijn ook dieren die echt niet tegen de lage temperaturen kunnen. Veel van deze dieren zijn het hele jaar door binnen te zien in onder andere Burgers’ Bush, Desert en de tunnel in Burgers’ Rimba. Andere dieren zijn voor de bezoekers in de winter alleen in hun binnenverblijven te zien. Voor bijvoorbeeld de gibbons, Maleise beren en gorilla’s is het dan echt te koud. Andere dieren blijven gedurende de koudste periode van de dag binnen, maar mogen een paar uur per dag even lekker ‘luchten’. Met name de olifanten vinden dat prachtig en laten vaak een luid getrompetter horen. Anders ligt het weer bij de leeuwen en de cheeta’s. Zij hebben geen binnenverblijf. Ondanks het feit dat zij van de Afrikaanse savanne komen, hebben deze dieren door hun dikke vacht totaal geen last van de kou.

Binnen blijven

Naast het feit dat sommige dieren niet tegen de kou kunnen, zijn er ook andere redenen om bepaalde dieren binnen te houden. De meeste dieren van de Safari bijvoorbeeld, kunnen de kou best wel hebben. Toch staan deze dieren binnen als het vriest. Dat heeft te maken met de ondergrond en de vijvers. Wanneer deze bevroren zijn, is er een te grote kans op verzwikte enkels en glijpartijen. Ook zijn veel van de verblijven in Burgers’ Zoo van het publiek gescheiden door een gracht. Deze grachten proberen we natuurlijk zoveel mogelijk ijsvrij te houden, maar helaas lukt dat niet altijd bij hevige vorst. Ook hierdoor moeten sommige dieren, zoals bijvoorbeeld de tijgers, verplicht binnen blijven ook al kunnen ze de kou best hebben. Dat is natuurlijk erg jammer voor de bezoekers, maar… wel zo veilig!

Koude poten

Niet de kou, maar het verminderde voedselaanbod zorgt voor de wintertrek bij watervogels. Hun poten bijvoorbeeld zijn goed aangepast aan de kou. Vastvriezen wordt voorkomen, doordat de temperatuur altijd iets boven de omgevingstemperatuur ligt. Aders en slagaders lopen dicht langs elkaar, zodat het koude bloed richting hart opwarmt. Het warmteverlies van het slagaderlijke bloed is hierdoor minimaal.