De Joshua tree is een boomvormig groeiende yucca-soort en zelfs de grootste van deze ook ‘palmlelies’ genoemde plantengroep. In de natuur kan hij tot 15 meter groot worden, als tuinplant zie je doorgaans kleinere exemplaren tot 2,5 meter. Typerend en vrij ongewoon voor een yucca zijn de vertakkingen die de plant haar naam geven. Naar het westen trekkende Mormonen vernoemden deze yucca naar de vroege profeet Joshua, omdat de plant eruit ziet alsof hij zijn ‘takken-armen’ naar God in de hemel heft.
Zoals bij yucca’s gebruikelijk stoot de Joshua tree zijn oude bladeren niet af. Deze dorre bladeren vormen een prima bescherming van de stam, zowel tegen kou als tegen teveel UV-instraling. De langwerpige groene bladeren zijn vrij dik en hard en daarmee beter bestand tegen zoninstraling en droogte.
Voor de bestuiving zijn yucca’s afhankelijk van motten die hun levenscyclus helemaal hebben afgestemd op de bloei van de planten. Elke soort yucca werkt bovendien samen met één specifieke soort yucca-mot. Voor de Joshua trees is dit Tegeticula synthetica. De vrouwelijke mot bestuift gericht de bloemen van Joshua trees door balletjes pollen van één Joshua tree naar de andere te brengen. Dan legt ze ook haar eieren in het vruchtbeginsel. De rupsen die uit de eieren komen, eten van de groeiende vruchten. Maar ze eten gelukkig nooit alle zaden op die in de vrucht rijpen. Om te verpoppen, kruipen de larven de grond in, waar ze langer dan een jaar in rust blijven voordat ze zich binnen een aantal weken in de pop tot mot ontwikkelen. Het geheel moet erg goed zijn afgestemd met de Joshua Tree, die een korte periode tussen februari en april bloeit, maar dat niet jaarlijks doet.
Door de First Nation - bevolking werden de oude bladeren van de Joshua Tree gebruikt om er sandalen van te vervaardigen en manden te vlechten. Ook werden de vruchten gegeten. Tegenwoordig speelt de plant, door haar uniek en karakteristiek uiterlijk, een grote rol in het toerisme. Denk maar aan het beroemde Joshua Tree National Park in Californië, dat zijn naam aan deze yucca dankt. De Joshua tree is dan ook op veel souvenirs afgebeeld, van postkaarten tot t-shirts.
Zowel de westelijke als de oostelijke variant van de Joshua tree – er is discussie of het om eigen (onder)soorten gaat - geldt momenteel als niet bedreigd. De klimaatverandering heeft zijn uitwerkingen op de Joshua trees, vooral omdat de mot niet zo goed tegen de toenemende hitte is toegerust. De voortplantingsresultaten schijnen af te nemen; in de koele zones van zijn verspreidingsgebied, zoals in grotere hoogtes, ontbreekt weer de mot helemaal en plant de Joshua tree zich alleen ongeslachtelijk voort via uitlopers. Op de langere termijn is dit een risicovolle voorplantingsstrategie omdat zo de genetische variatie stagneert. De komende jaren heeft de Joshua tree echter vooral te maken met bosbranden als directe bedreiging.
Een aantal Joshua trees is geplant bij de drooggevallen rivierbedding. In tegenstelling tot sommige andere yuccasoorten bloeien ze bij ons helaas niet. Het juiste motje voor succesvolle geslachtelijke voortplanting zou in de Nederlandse woestijn sowieso jammer genoeg ontbreken.
