Het Noord-Amerikaanse boomstekelvarken wordt ook wel ‘oerzon’ genoemd. Het is inderdaad een stekelvarken, maar zijn rond 30.000 stekels zijn deels verborgen in de lange, dichte vacht. Daardoor ziet deze soort er minder stekelig uit dan de stekelvarkens van Afrika en Azië. In tegenstelling tot deze soorten klimmen de Amerikaanse stekelvarkens graag, zoals hun naam al zegt. Alle stekelvarkens zijn knaagdieren. Hun snijtanden groeien heel hun leven door. Andere knaagdieren in Burgers’ Zoo zijn de cactusmuis, de katoenrat en het prairiehondje.
Boomstekelvarkens zijn vooral ’s nachts actief. Alhoewel: ‘actief’… in de meeste nachten beweegt zo’n dier nog geen 200 meter. Voorzichtig en rustig klimt de het boomstekelvarken van tak naar tak. Daarbij helpen de lange klauwen. Ook de stekels aan de onderkant van de staart helpen afglijden te voorkomen. Overdag houdt het Noord-Amerikaanse boomstekelvarken zich het liefst in de holte van een boom op.
Het voortplantingsgedrag van Noord-Amerikaanse boomstekelvarkens is best bijzonder te noemen. Zodra een vrouwtje haar vruchtbaarheid door middel van geur en geluiden adverteert, komen meerdere van de anders zo territoriale en solitaire mannetjes bij elkaar. Er wordt in de bomen flink gevochten om een vrouwtje voor zich te winnen; bijten en elkaar steken hoort erbij. Is een mannetje gekozen, dan besproeit hij het vrouwtje voor de paring met zijn urine. De paring zelf duurt urenlang, daarna gaat iedereen weer zijn eigen gang.
Ondanks de stekels als goede verdedigingswapens zijn er meerdere dieren die deze stekelige prooi aan kunnen. Onder meer rode lynxen, coyotes, poema’s en vismarters eten wel eens een oerzon. Maar van geen roofdier lijken ze de favoriete prooi. De poema bijvoorbeeld jaagt vaker op boomstekelvarkens, als herten en hazen schaars zijn.
Het Noord-Amerikaanse boomstekelvarken heeft een immens verspreidingsgebied en leeft ook in meerdere habitattypes. Voor de oorspronkelijke bewoners van Amerika was het een jachtprooi en de stekels worden voor rituelen gebruikt. Vandaag de dag is het boomstekelvarken niet overal geliefd. Ze zoeken af en toe zout- en mineraalrijk voedsel en knagen dan ook aan huizen en auto’s! Daarnaast groeien aangeknaagde bomen minder goed, wat schade geeft voor de houthandel. Vroeger werden ze als plaagdieren bestreden, maar dat mag nu niet meer. Deze soort is momenteel niet zeldzaam.
Pas sinds 2022 is deze diersoort in Burgers’ Zoo te bewonderen. Samen met de zwartstaartprairiehondjes bewonen ze het grootste verblijf van deze nagebouwde Amerikaanse woestijn.
